We willen ons allemaal graag fit, vitaal en energiek voelen en als het even kan een gezond gewicht bereiken/behouden. Om dit te bereiken kun je niet zonder een gezonde hormoonbalans. In de komende dagen gaan we diverse hormoonproblemen specifiek bespreken. Maar vandaag starten we eerst met een paar algemene oorzaken van een hormonale disbalans.
Waarom zijn mijn hormonen uit balans?
- Oorzaak 1: Je maakt te veel of te weinig hormonen aan.
Wanneer jouw hormoonklieren beschadigd zijn of niet goed aangestuurd worden door je zenuwstelsel kan het zijn dat je te veel of te weinig hormonen aanmaakt. Bij langdurig of regelmatig (crash)diëten kan een tekort aan schildklierhormonen ervoor zorgen dat je verbranding vertraagt; waardoor jij je kouwelijk voelt en last van krijgen van een trage doorbloeding, lage hartslag en overgewicht.
- Oorzaak 2: Je hormonen raken onderling uit balans.
Alles in jouw lichaam hangt met elkaar samen, veel hormonen hebben ook bondjes met elkaar. Zo zijn oestrogeen en progesteron nauw met elkaar verbonden, maar ook melatonine en cortisol kunnen niet zonder elkaar. Zo kan het zijn dat een teveel aan cortisol ten opzichte van groeihormoon en testosteron voor spierafbraak zorgen. En wanneer cortisol ‘s ochtends niet goed piekt, zul je ‘s avonds minder goed slapen.
- Oorzaak 3: Hormonen worden niet goed afgebroken
Je lever is verantwoordelijk voor het afbreken van al jouw hormonen ‘na gebruik’. Helaas zorgen wij in de huidige maatschappij lang niet altijd even goed voor onze lever, met als gevolg dat we hormonen niet meer goed kunnen afbreken. Wanneer bijvoorbeeld oestrogeen niet meer goed afgebroken kan worden kun je een oestrogeen dominantie ontwikkelen of bij mannen kan dit ongunstig zijn bij prostaat problemen.
- Oorzaak 4: Hormoonreceptoren worden ongevoelig of verdwijnen
Wellicht dat je er wel eens van gehoord hebt ‘insulineresistentie’. Een veel voorkomend probleem in onze huidige maatschappij. We zitten meer dan ooit en dit, in combinatie met een hoge calorie- en suikerinname, zorgt ervoor dat onze alvleesklier voortdurend (te)veel insuline moet produceren om te voorkomen dat je bloedsuikerspiegel te ver stijgt. Door de overvloed aan insuline worden de insuline receptoren (puzzelstukjes aan de buitenkant van de spiercellen) ongevoelig voor insuline. Hierdoor kunnen je cellen minder suiker opnemen en loopt je bloedsuikerspiegel steeds hoger op. Met uiteindelijk diabetes type 2 tot gevolg.
- Oorzaak 5: Er circuleren te veel transporteiwitten in je bloed
Je hebt een x aantal hormonen in vrije vorm nodig. De afbraak van transporteiwitten kan verslechteren als je lever niet goed functioneert (Lief zijn voor je lever lieve mensen, ik blijf het herhalen!). Wanneer er te veel transporteiwitten voor bijvoorbeeld testosteron in je bloed circuleren zal er te weinig testosteron in de vrije vorm aanwezig zijn en kunnen er minder vrije testosteron moleculen aan de testosteron receptoren (puzzelstukjes) hechten. Door de verlaging van de testosteron werking kan het zijn dat je libido en spiermassa verlaagt.
- Oorzaak 6: Er wordt te weinig hormoon omgezet in de actieve vorm
Niet alle hormonen zijn direct werkzaam, sommige moeten eerst omgezet worden in de actieve vorm. Een van de meest bekende hormonen die omgezet moeten worden is het schildklierhormoon. Je schildklier maakt het T4 hormoon aan, maar kan pas een cel aansturen als het omgezet is in de actieve T3 vorm. Dit omzettingsproces vindt voor een groot gedeelte plaats in je lever (ik zei het toch, lief zijn voor je lever als je je hormonen in balans wilt houden). Wanneer de omzetting niet optimaal verloopt, dan krijg je verschijnselen van een traagwerkende schildklier. Denk aan klachten zoals: een verlaagde lichaamstemperatuur, vocht vasthouden, verhoogd vetpercentage en haaruitval.
- Oorzaak 7: Er wordt te veel hormoon omgezet in je lichaamscellen
Wat veel mensen niet weten is dat vetcellen ook invloed hebben op onze hormonen. Vetcellen bevatten aromatase (eiwitten) die testosteron omzetten naar oestrogeen. Heb jij veel vetopslag, dan wordt er veel testosteron omgezet in oestrogeen, waardoor mannen bijvoorbeeld vrouwelijke rondingen kunnen gaan ontwikkelen.
- Oorzaak 8: Lichaamsvreemde stoffen gedragen zich als lichaamseigen hormonen
Dagelijks worden we blootgesteld aan chemische stoffen, bestrijdingsmiddelen, pesticiden, stoffen uit plastic verpakkingen etc. Deze producten bevatten stoffen met een oestrogene werking. Dit worden ook wel xeno-oestrogenen genoemd. De oestrogene werking van deze producten kan erg krachtig zijn en je eigen hormoonbalans ondermijnen. Ook plantaardige voeding zoals hop (bier), lijnzaad en soja bevatten van nature stoffen die op vrouwelijke hormonen lijken. Dit noemen we fyto-oestrogenen. Deze hebben in mindere mate invloed op ons lichaamseigen oestrogeen, maar wel invloed!
- Oorzaak 9: Je medicijngebruik verstoort de hormoonbalans
Wie wel eens corticosteroïden (ontstekingsremmer) heeft gebruikt weet dat dit spierpijn of spierafbraak kan veroorzaken en cholesterolverlagende medicijnen en bèta-blokkers kunnen invloed hebben op je energielevel en je libido. Dit omdat ze de aanmaak van testosteron verminderen. Zo kan het dat medicijnen je hormoonbalans verstoren.
Nu weet je in grote lijnen wat de oorzaken van veel voorkomende hormoonproblemen zijn. De komende dagen duiken we wat dieper de materie in en gaan we specifieke hormoon problemen bekijken.
Heb jij een hormoon probleem die je graag uitgelegd wil hebben? Deel hem hieronder en dan zorg ik dat hij aan bod komt!
Bron: Boek – De testo factor – Pim Christiaans & Ralph Moorman – Blz 24 en 25